Fez – Visiting Jewish Morocco

Cette page web présente une exploration détaillée de l'héritage juif de Fès, l'une des villes impériales du Maroc, en mettant l'accent sur le mellah historique et les sites d'intérêt judaïque de la ville. Le contenu s'articule autour de la préservation et de la documentation du patrimoine juif marocain, offrant aux visiteurs une perspective historique et culturelle sur une communauté millénaire qui a profondément marqué l'identité de Fès. Le récit central gravite autour de l'histoire poignante de Lalla Solica, une martyre juive née à Tanger en 1817, dont la tombe se trouve dans le cimetière juif de Fès. Son destin tragique illustre les tensions religieuses de l'époque : refusant d'épouser un prétendant musulman et de se convertir à l'Islam, elle fut accusée mensongèrement d'apostasie et exécutée en 1834 sur ordre du Sultan. Le mellah de Fès, vieux de plus de 650 ans et situé près du palais royal aux portes de cuivre étincelantes, témoigne de cette riche histoire juive. Ce quartier a notamment servi de refuge lors du pogrom de 1912, et son cimetière abrite plus de saints juifs que tout autre cimetière du Maroc. La page évoque également la présence historique de Maïmonide, le grand érudit juif qui vécut à Fès de 1159 à 1165 avant de fuir les persécutions almohades. L'analyse révèle la complexité des relations judéo-musulmanes à travers les siècles, depuis Idriss II qui encouragea l'installation des Juifs à Fès au IXe siècle pour bénéficier de leurs compétences, jusqu'aux défis contemporains d'une communauté en déclin démographique. Le texte souligne les efforts actuels de préservation culturelle, notamment à travers le Centre Communautaire "Maïmonide" créé dans les années 1980, qui propose un restaurant casher et une synagogue moderne, ainsi que la synagogue Roben Ben Sadoun des années 1920, remarquable par ses sculptures de plâtre rappelant l'art des mosquées traditionnelles. Cette documentation s'adresse manifestement aux chercheurs, touristes culturels et membres de la diaspora juive marocaine soucieux de maintenir le lien avec leur patrimoine ancestral.

דף זה מתמקד בתיאור מפורט של החיים היהודיים בפאס, אחת מערי המלוכה המרכזיות במרוקו, תוך הצגת המורשת ההיסטורית והתרבותית העשירה של הקהילה היהודית בעיר זו. המטרה העיקרית של הדף היא לתעד ולשמר את הזיכרון של האתרים והמסורות היהודיות בפאס, החל מהמלאח הוותיק ביותר במרוקו ועד למוקדי הקהילה הפעילים כיום. הדף מציג כמה נקודות מפתח מרתקות על ההיסטוריה היהודית בפאס. בראש ובראשונה, הוא מספר את סיפורה הטראגי של לאלה סוליכה, הקדושה היהודייה שנולדה בטנג'יר ב-1817 ונרצחה בפאס ב-1834 לאחר שסירבה להתאסלם. סיפורה המזעזע - החל מהחיזור הלא רצוי של מוסלמי, דרך ההאשמה הכוזבת בהתאסלמות מרצונה, ועד לביצוע גזר הדין עליה בטענת כפירה - מייצג את המאבקים שעמדו בפני יהודי מרוקו. בנוסף, הדף מזכיר את הקשר של פאס לרמב"ם (מיימונידס), שחי בעיר בין השנים 1159-1165 בתקופת הרדיפות של שושלת האלמוחדים, לפני שנאלץ לברוח למצרים כדי להימנע מהמרה כפויה. המלאח של פאס, שמתואר כבן למעלה מ-650 שנה, הוא הוותיק ביותר בקזבלנקה החדשה, וסמוך אליו נמצא ארמון המלוכה עם דלתותיו הנחושת המבריקות שישמש מקום מקלט ליהודים במהלך הפרעות של 1912. בית הקברות הסמוך מכיל קברי צדיקים יהודיים רבים יותר מכל בית קברות אחר במרוקו. באופן מעניין, הדף מתאר איך אידריס השני, מייסד פאס במאה התשיעית, עודד את היהודים לעבור לעיר כדי שתוכל ליהנות מכישוריהם ומימונם, בניגוד לאביו אידריס הראשון שלחם נגד היהודים. למרות הירידה במספר התושבים, הקהילה היהודית של פאס ממשיכה לעבוד קשה לשמירת רוח הקהילה ועל המורשת והמסורות שלה. המרכז הקהילתי "מיימונידס", שהוקם בשנות השמונים המוקדמות, מתואר כאחד המאורגנים ביותר במרוקו ומציע מסעדה כשרה ובית כנסת מודרני. הדף מזכיר גם את בית הכנסת "רובן בן סאדון" שנבנה בשנות העשרים של המאה העשרים, המעוטר בגילופי גבס מרהיבים הדומים לעיטורים של מסגדים ומדרסות מסורתיות, וגדול במידותיו לסטנדרטים של מרוקו.

تركز هذه الصفحة الإلكترونية على التراث اليهودي العريق في مدينة فاس المغربية، وتحديداً على الملاح اليهودي الذي يبلغ عمره أكثر من 650 عاماً، مما يجعله من أقدم الأحياء اليهودية في المغرب. تهدف الصفحة إلى توثيق وتعريف القارئ بالمعالم والمواقع ذات الأهمية التاريخية للجالية اليهودية في فاس، بدءاً من المقبرة اليهودية التي تضم أكبر عدد من قبور القديسين اليهود في المغرب، وصولاً إلى المعالم الأثرية والمراكز المجتمعية المعاصرة التي تحافظ على الهوية اليهودية المغربية. تبرز الصفحة قصة لالة سوليكا، الشهيدة اليهودية المولودة في طنجة عام 1817، والتي قُتلت في فاس عام 1834 بتهمة الردة عن الإسلام بعد رفضها الإقرار بإسلامها المزعوم. كما تسلط الضوء على الآثار التاريخية للحياة اليهودية في المدينة القديمة، بما في ذلك برج الساعة في منزل العالم والفيلسوف اليهودي الشهير موسى بن ميمون الذي عاش في فاس من 1159 إلى 1165 قبل أن يهاجر إلى مصر هرباً من اضطهاد الموحدين. وتشير إلى أن المولى إدريس الثاني، مؤسس فاس في القرن التاسع، شجع اليهود على الاستقرار في المدينة للاستفادة من مهاراتهم وأموالهم، على عكس والده إدريس الأول الذي حاربهم. تتناول الصفحة أيضاً الوضع المعاصر للجالية اليهودية في فاس، والتي تواجه تحدي تناقص أعدادها وتعمل جاهدة للحفاظ على تراثها وتقاليدها من خلال المركز المجتمعي "ميمونيد" الذي تأسس في الثمانينيات، والذي يضم مطعماً كوشيراً وكنيساً يهودياً حديثاً. كما تذكر كنيس روبين بن سعدون الذي بُني في العشرينيات ويتميز بنقوشه الجبسية الرائعة التي تذكرنا بزخارف المساجد والمدارس التقليدية. هذا المحتوى موجه بشكل أساسي للمهتمين بالتراث اليهودي المغربي والسياح الثقافيين والباحثين في التاريخ والأنثروبولوجيا الدينية، ويقدم نظرة شاملة على التعايش التاريخي والتنوع الثقافي في المغرب.

Esta página web se centra en documentar y preservar el rico patrimonio judío de Fez, una de las ciudades imperiales de Marruecos, ofreciendo una perspectiva histórica detallada sobre la vida judía en esta antigua medinah. El contenido principal explora la mellah (barrio judío) de Fez, que con más de 650 años de antigüedad contrasta notablemente con comunidades más jóvenes como la de Casablanca. La página forma parte de un sitio web dedicado a los judíos marroquíes y está dirigida tanto a investigadores interesados en la historia sefardí como a visitantes que buscan comprender la herencia judía en Marruecos. El contenido presenta varios elementos históricos y culturales de gran relevancia, comenzando con la conmovedora historia de Lalla Solica, una mártir judía nacida en Tánger en 1817 que fue ejecutada en 1834 por negarse a convertirse al Islam. Su tumba se encuentra en el cementerio judío de Fez, que alberga más tumbas de santos judíos que cualquier otro cementerio de Marruecos. La página también destaca la presencia histórica del gran erudito Maimónides, quien vivió en Fez entre 1159-1165 antes de emigrar a Egipto para escapar de las persecuciones de la dinastía almohade. Se menciona además la compleja relación entre los fundadores de la ciudad y la comunidad judía: mientras Idriss I luchó contra los judíos, su hijo Idriss II los animó a establecerse en Fez para beneficiarse de sus habilidades y recursos financieros. La descripción incluye elementos arquitectónicos y culturales únicos, como la mellah que se encuentra adyacente al palacio real con sus características puertas de latón brillante, lugar que sirvió de refugio durante el pogromo de 1912. Entre las instituciones contemporáneas destaca el Centre Communautaire "Maimonide", creado en los años 1980, que representa uno de los centros comunitarios mejor organizados de Marruecos, equipado con un restaurante kosher y una sinagoga moderna donde ocasionalmente se sirve mahia, el licor anisado tradicional de los judíos marroquíes. La página también menciona la Sinagoga Roben Ben Sadoun, construida en la década de 1920 y decorada con exquisitas tallas de yeso que recuerdan la ornamentación de las mezquitas y madrasas tradicionales, reflejando la síntesis cultural única que caracteriza al judaísmo marroquí.