This academic article, published in *Hamsa: Journal of Judaic and Islamic Studies*, presents a rigorous scholarly examination of the "Judeo-Berber" theory through the lens of onomastics (the study of names). Written by Alexander Beider, the piece critically analyzes the widely-held hypothesis that Jews living in the Maghreb (North Africa) during recent centuries partially descended from Berber tribes who converted to Judaism before the 7th-century Arab invasion. The article's primary focus is to evaluate whether Jewish surnames and given names from the region provide credible evidence for this theory of Berber-Jewish ancestry.
Beider's research reveals surprisingly limited evidence for Berber origins in Jewish nomenclature. His comprehensive analysis finds that authentic Berber etymology applies to only one Jewish given name and several dozen Jewish surnames from Morocco, plus a few surnames from eastern Algeria. Crucially, these names appeared exclusively in Jewish communities that used Berber languages as their vernacular, with no evidence of their existence during the medieval period. The author systematically debunks the onomastic arguments put forward by proponents of the Judeo-Berber theory, demonstrating that attempts to link these names to ancient Berber converts to Judaism are "untenable."
The article traces the intellectual history of this theory from its inception in the early 20th century, examining how various scholars like Hamet (1928), Eisenbeth (1936), Laredo (1978), and Taïeb (2004) developed and expanded the concept of "Judeo-Berber surnames." Beider notes that this scholarly interest emerged during the French colonial period, when authors began paying particular attention to Berber-Jewish connections, often influenced by ideological considerations of their time. The research methodology focuses strictly on linguistic and historical evidence while deliberately avoiding discussion of authors' ideological motivations.
This work represents a significant contribution to both Jewish studies and North African history, offering a methodologically rigorous approach to a contentious topic. The article is structured with detailed sections examining the morphological elements of Berber-based surnames, their linguistic characteristics, and their relationship to broader historical narratives about Jewish settlement in the Maghreb. By focusing exclusively on onomastic evidence and applying strict linguistic analysis, Beider provides scholars with a more nuanced understanding of Jewish-Berber cultural exchange while challenging oversimplified theories about ethnic origins and religious conversion in medieval North Africa.
Cette page présente un article académique d'Alexander Beider publié dans la revue *Hamsa - Journal of Judaic and Islamic Studies* en 2017, qui examine de manière critique la théorie des "Judéo-Berbères" à travers une analyse onomastique rigoureuse. L'auteur s'attaque à l'hypothèse largement répandue selon laquelle les Juifs ayant vécu au Maghreb au cours des derniers siècles descendraient partiellement de prosélytes berbères convertis au judaïsme avant l'invasion arabe du VIIe siècle. Cette théorie, développée au début du XXe siècle, s'appuie principalement sur des arguments onomastiques pour établir des liens entre les noms juifs maghrébins et les origines berbères.
L'étude de Beider révèle des conclusions surprenantes qui remettent en question cette théorie établie. Ses recherches démontrent que l'origine berbère n'est en réalité valide que pour un seul prénom et quelques dizaines de noms de famille juifs du Maroc, ainsi que pour quelques patronymes de l'est de l'Algérie. Ces noms sont apparus exclusivement dans les communautés juives qui utilisaient un idiome berbère comme langue vernaculaire, et rien n'indique leur existence antérieure au Moyen Âge. L'auteur souligne que tous les arguments onomastiques avancés par les défenseurs de la théorie judéo-berbère, tentant d'établir des liens entre ces noms et d'anciens prosélytes berbères, s'avèrent non fondés scientifiquement.
L'article s'inscrit dans un contexte académique où la rareté des documents historiques a conduit certains chercheurs à utiliser de manière inadéquate le matériel onomastique pour soutenir leurs théories. Beider adopte une approche méthodologique strictement scientifique, écartant les considérations idéologiques pour se concentrer uniquement sur l'analyse objective des arguments. Son travail comprend une étude détaillée de l'évolution de cette théorie depuis ses débuts, examinant les contributions de divers chercheurs comme Hamet (1928), Eisenbeth (1936), Laredo (1978) et Taïeb (2004), et analysant les caractéristiques linguistiques des patronymes d'origine berbère supposée. Cette recherche représente une contribution significative aux études judéo-maghrébines en questionnant des présupposés largement acceptés et en proposant une méthodologie plus rigoureuse pour l'analyse des liens historiques entre communautés juives et berbères.
דף זה מכיל מאמר אקדמי שמתפרסם בכתב העת "המסע" (Hamsa) למחקרי יהדות ואסלם, ועוסק בבחינה ביקורתית של התאוריה על יהודים ממוצא ברברי במגרב. המחבר, אלכסנדר ביידר, בוחן את הטענה הרווחת כי יהודים שחיו בצפון אפריקה במאות האחרונות הם צאצאים של שבטים ברברים שהתגיירו ליהדות לפני הכיבוש הערבי במאה השביעית. המאמר מתמקד בניתוח של טיעונים אונומסטיים (הנוגעים לשמות פרטיים ומשפחה) שבהם משתמשים תומכי התאוריה כדי לתמוך בטענותיהם.
המחקר חושף כי הראיות הלשוניות לתאוריית היהודים הברברים חלשות בהרבה ממה שנטען. ביידר מוכיח כי מוצא ברברי קיים רק לשם פרטי אחד ולכמה עשרות שמות משפחה יהודיים ממרוקו, וכן למספר מועט של שמות משפחה ממזרח אלג'יריה. החוקר מדגיש כי השמות הללו הופיעו רק בקהילות יהודיות ששימשו בהן שפות ברבריות כשפות דיבור יומיומיות, ואין שום עדות לקיומם כבר בימי הביניים. כל הטיעונים האונומסטיים שהועלו על ידי תומכי התאוריה בניסיון לקשר שמות אלה לגרים ברברים ליהדות מתגלים כבלתי מחזיקי מעמד.
המאמר הוא חלק ממחקר רחב יותר על אונומסטיקה (מחקר שמות) של מוסלמים ויהודים, והוא מיועד לקהל אקדמי המתעניין בהיסטוריה יהודית צפון-אפריקנית. העבודה תורמת תרומה משמעותית לביקורת המדעית של תאוריות פופולריות בחקר היהדות הצפון-אפריקנית, תוך שימוש בכלים לשניים ואונומסטיים מדויקים. המאמר נכתב באנגלית עם תקציר גם בפורטוגזית, ומכיל מבנה אקדמי מפורט עם ביבליוגרافיה נרחבת, מה שמעיד על מחקר יסודי ומקיף בנושא רגיש זה בתחום מחקרי היהדות הספרדית והמזרחית.
هذه الصفحة تحتوي على مقال أكاديمي منشور في مجلة "حمسة" للدراسات اليهودية والإسلامية، والذي يحمل عنوان "يهود الأصل البربري: خرافة أم حقيقة؟" للباحث ألكساندر بايدر. يركز المقال على فحص نقدي لنظرية "اليهود البربر" التي تزعم أن اليهود الذين عاشوا في منطقة المغرب العربي خلال القرون الأخيرة ينحدرون جزئياً من البربر الذين اعتنقوا اليهودية. يستخدم الكاتب المنهج الأونوماستيكي (دراسة الأسماء) كأداة رئيسية لتحليل هذه النظرية، حيث يفحص الأسماء الشخصية وأسماء العائلات اليهودية في المنطقة لتحديد مدى صحة هذه الادعاءات.
توصل البحث إلى استنتاجات مهمة تتحدى النظرية السائدة، حيث وجد بايدر أن الأصل البربري صالح فقط لاسم شخصي واحد وعشرات من ألقاب العائلات اليهودية في المغرب، بالإضافة إلى عدد قليل من الألقاب في شرق الجزائر. هذه الأسماء ظهرت في الجماعات اليهودية التي استخدمت اللهجة البربرية كلغة عامية، ولا يوجد ما يشير إلى وجودها المسبق في العصور الوسطى. يخلص الباحث إلى أن جميع الحجج الأونوماستيكية التي اقترحها مؤيدو نظرية اليهود البربر، والتي تحاول ربط هذه الأسماء بالبربر الذين اعتنقوا اليهودية، غير مقنعة وتفتقر إلى الأسس العلمية الصحيحة.
يقدم المقال مساهمة علمية قيمة في مجال الدراسات التاريخية والأنثروبولوجية، خاصة في فهم تاريخ الجماعات اليهودية في شمال أفريقيا. يتميز البحث بمنهجيته الدقيقة ونقده العلمي الموضوعي للنظريات القائمة، متجنباً الجوانب الأيديولوجية ومركزاً على الأدلة اللغوية والتاريخية الملموسة. المقال مُوجه للباحثين الأكاديميين والمهتمين بتاريخ اليهود والبربر في المغرب العربي، ويتضمن فهرساً مفصلاً يغطي تطور نظرية اليهود البربر، وتحليل الأسماء ذات الأصل البربري، والخصائص اللغوية لهذه الأسماء، مما يجعله مرجعاً شاملاً في هذا المجال المتخصص.
Esta página web presenta un artículo académico titulado "Jews of Berber Origin: Myth or Reality?" (Judíos de Origen Bereber: ¿Mito o Realidad?) del investigador Alexander Beider, publicado en 2017 en la revista Hamsa: Journal of Judaic and Islamic Studies de OpenEdition. El estudio aborda de manera crítica la teoría de los "judeo-bereberes", examinando específicamente los argumentos onomásticos (relacionados con nombres propios y apellidos) utilizados para sostener la hipótesis de que los judíos que vivieron en el Magreb durante los últimos siglos descienden parcialmente de prosélitos bereberes convertidos al judaísmo.
La investigación de Beider revela hallazgos significativos que desafían esta teoría ampliamente difundida. Según sus conclusiones, el origen bereber es válido únicamente para un nombre de pila y varias decenas de apellidos judíos de Marruecos, así como algunos apellidos en el este de Argelia. Estos nombres aparecieron en comunidades judías que utilizaban un idioma bereber como lengua vernácula, pero crucialmente, nada indica que estos nombres existieran ya en la Edad Media. El autor demuestra que todos los argumentos onomásticos propuestos por los defensores de la teoría judeo-bereber, que intentan vincular estos nombres con antiguos prosélitos bereberes al judaísmo, resultan insostenibles desde una perspectiva científica rigurosa.
El artículo se enmarca dentro del contexto académico de los estudios judíos y del Magreb, dirigiéndose a historiadores, lingüistas y especialistas en onomástica. Beider estructura su análisis en ocho secciones detalladas, desde el inicio de la teoría judeo-bereber hasta las características lingüísticas de los apellidos de base bereber. La investigación es particularmente valiosa porque utiliza metodología onomástica para cuestionar narrativas históricas establecidas, demostrando cómo el análisis científico de nombres puede revelar verdades sobre poblaciones y migraciones históricas. El estudio está disponible en formato PDF y forma parte de un número especial dedicado a la onomástica de musulmanes y judíos, contribuyendo al campo académico con evidencia empírica que desafía teorías previamente aceptadas sobre los orígenes de las comunidades judías norteafricanas.
Citation (APA Style)
Jews of Berber Origin: Myth or Reality?. (2025, 11 21).
journals.openedition.org.
https://journals.openedition.org/hamsa/693
